Hallo Fred,
Besturen, moeilijk! Die gedachte heeft de hele zomer door mijn hoofd gemaald. Het begon al met de zomergroet van Louise Gunning, begin juli. Ze meldde opgelucht dat er na het nee van de medezeggenschap tegen de Amsterdam Faculty of Science afgelopen december toch voortgang in het proces zit. ‘We’ hebben nu een goede route kunnen uitstippelen ‘om dit project – in een ander tempo, op een andere manier – verder te ontwikkelen.’ In een woedende reactie stelde een andere ‘we’, ‘in navolging van de bezetters van 1969’ dat er echter aan de stukken nog geen letter veranderd is. Namens wie bestuurt het CvB eigenlijk, vroegen ze zich af. Deze ‘we’ hadden ruim 80.000 adressen gehackt om hun geluid te laten horen. Voor het vervolg zie Folia. Voor mij zegt dit alles over de loopgraven waarin bestuurders terecht kunnen komen. Ik denk zelf al jaren dat meer samenwerking voor onze universiteiten goed is, voor de Geesteswetenschappen vooral om onderzoek te bevorderen en de studenten een optimaal onderwijsaanbod te kunnen doen. Dus ik kan me wel wat voorstellen bij de AFS plannen van het CvB. Maar we zien hier een bekende bestuurscomplicatie en die is niet overwonnen: het ontbreekt aan transparantie en communicatie. Logisch dat de gemeenschap boos reageert. Over inhoud zijn er altijd verschillende meningen, maar over communicatie zou er nooit twijfel mogen zijn. Transparantie en dialoog zijn dure plichten.
Maar Louise zei het al: nu tijd voor vakantie. De route uitstippelen was gauw gedaan want het was een oud plan. Flanders fields op de fiets. Eerst Maurits achterna op zijn tocht naar Nieuwpoort en dan naar Passchendaele en Ieper, de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. Op fiets om de dijkjes, weggetjes, weilanden en heuvels te zien waar het ooit gebeurde.
De slag bij Nieuwpoort in 1600 is verknoopt met bestuursperikelen. Stadhouder (legeraanvoerder) Maurits van Oranje wilde helemaal niet op veldtocht naar Vlaanderen – te riskant -, maar hij moest van Oldenbarnevelt, de leider van de Staten-Generaal. Maurits kreeg gelijk. Onderweg ging er veel fout, zoals versplintering van de troepen en miscommunicatie. Uiteindelijk dreven de Spanjaarden Maurits in het nauw bij de haven van Nieuwpoort en alleen dankzij zijn tactisch inzicht en een stevige dosis geluk won hij. Hij stuurde de Nederlandse vloot voor de kust weg, alsof hij afzag van een aanval. Daarna liet hij zijn troepen bij eb door de haven naar het strand en de duinen aan de overkant trekken en forceerde daar het gevecht. Een meesterzet, maar Maurits was niet tevreden: hij voelde zich gekleineerd door Oldenbarnevelt en bovendien was het echte doel – Duinkerken veroveren – niet bereikt. Al was Nieuwpoort achteraf wel een keerpunt in de oorlog, de spanning tussen Maurits en Oldenbarnevelt zou nooit meer weggaan en uitgroeien tot het beroemde conflict dat leidde tot de onthoofding van de raadpensionaris in 1619. Bestuurders, uw daden worden nooit vergeten.
In Nieuwpoort zegt de slag niemand nog iets, daar was de overwinning geen inleiding op betere tijden. Maar er is een Mauritspark, bij de haven, met een standbeeld van een trotse, vastberaden aanvoerder. Het uitlegbord klopt niet helemaal – Oldenbarnevelt is de stadhouder, herkenbare vergissing in die complexe organisatie van de Nederlanden in 1600!
Standbeeld Maurits in Nieuwpoort bron
Nieuwpoort, aan de monding van de IJzer, herinnert zich vooral een andere oorlog: de Grote, tussen 1914 en 1918, want ook toen is om de stad gevochten. Op het volgende stuk van onze route wilden we de Westhoek zien, speciaal Passchendaele, om een cirkel rond te maken. Dat rondmaken ook openen van een nieuwe cirkel zou betekenen, wisten we nog niet. Op naar Passchendaele.
Hartelijke groet,
Lia