Hallo Lia,

De kapitein van de Concordia had een heel eigen interpretatie van het spreekwoord ‘de beste stuurlui staan aan wal’ toen hij op 13 januari 2012 als een van de eersten van boord ging nadat het schip door zijn toedoen kapseisde. De woede in sommige hoeken van onze faculteit liep de afgelopen twee weken zo hoog op dat het leek op een oproep aan ons bestuur om deze kapitein na te volgen. Maar de ontwikkelingen gaan snel. Het faculteitsbestuur heeft afgelopen vrijdag alweer afstand genomen van dat wat de grootste steen des aanstoots was (heerlijk: weer eens een versteende genitief, ‘een aanstoot des steens’ zou Robben misschien zeggen). Nu nog ingaan op die plannen is dus mosterd naar de maaltijd. Bovendien ken je mijn commentaar al  (commentaar op profiel 2016 nrl).

Nee, ik wilde, de doelstelling van dit weblog getrouw, nagaan of wij hier als amateurbestuurders aan de wal wat van kunnen leren. Zou het mogelijk zijn geweest om grote bezuinigen in onze faculteit aan te kondigen zonder commotie te veroorzaken die ons tot in het nationale nieuws brengt? Ik denk het eerlijk gezegd niet. Misschien kan zoiets in Groningen, Tilburg, Leiden, Nijmegen en Utrecht, maar niet in Amsterdam, waar bij wijze van spreken een los zittende steen op de Dam het NOS-journaal al haalt. Niettemin valt van het wedervaren van onze stuurlieden in het Bungehuis toch wat te leren. Drie lessen, dacht ik zo:

Ten eerste, zeg als bestuur nooit aan het begin van een discussie dat er alleen gesproken mag worden over de mogelijkheden die jíj voorstelt. Het werkt als een rode lap op een stier. Het is ook onnodig. Immers, je hoeft je als bestuur niet zorgen te maken dat er niet gereageerd zal worden op wat je zegt. Je bepaalt automatisch de agenda. Bovendien, waarom zou je van tevoren uitsluiten dat er in de reacties bruikbare andere voorstellen gedaan worden? Kijk, dat je na een tijdje tot besluiten moet komen, en dat je daarom op een gegeven moment niet meer alle ballen in de lucht zal kunnen houden, zal geen redelijk mens betwisten.

Ten tweede, creëer niet onnodig omstandigheden die een rationele discussie over je plannen bij voorbaat torpederen. Al ruim voor het bestuur met zijn plannen kwam, was er immers een andere kwestie die de gemoederen hoog deed oplopen. Het onderwijs voor het komende jaar moest worden “gerationaliseerd”. Een operatie die, zo schat ik in, veel meer leed en lawaai oplevert dan feitelijk resultaten, maar ondertussen ertoe geleid heeft dat iedereen de hakken in het zand zet.

Ten derde, houd als bestuur afstand tussen jouw standpunt en de ideeënvorming. Dat het voor bestuurders verleidelijk is om een eerste versie te schrijven van een reorganisatieplan is te begrijpen. Maar het probleem is dat daarmee dat eerste plan ook direct jouw standpunt is en de boosheid op het plan boosheid op jou is. Voor je het weet is het commentaar op je plan een bestuurscrisis. Alternatief: je laat je adviseren door een deskundige werkgroep, brengt het advies in de faculteit, hoort de reacties aan en beraadt je op je standpunt. Tja, dat je de commissie-Van Gemert uiteindelijk niet in alle opzichten volgt, zat er van tevoren al in. Geen kwaad woord over Van Gemert, hoor, een eminent geleerde, je kent niemand die deskundiger is over Maurits, het Sinterklaasjournaal etc., maar gezien de reacties in de faculteit moet je toch een beetje afstand nemen.

Drie lessen. Maar de beste stuurlui staan en wal. En wie zal het zeggen: straks blijken deze zogenaamde fouten van onze stuurlieden evenzovele briljante manoeuvres. Ik heb les gehad van een groot taalgeleerde wiens didactiek wij als studenten regelmatig aan de kaak stelden. Zijn reactie was steevast dat hij expres op zo’n belabberde wijze college gaf: het was een goeddoordachte methode om het beste uit de studenten te halen! Ook nu is zoiets voorstelbaar. Het faculteitsbestuur was juist uit op commotie, bijvoorbeeld om zoveel mogelijk tegenstand te mobiliseren tegen het College van Bestuur dat uiteindelijk verantwoordelijk is voor de verdeling van het geld! Of wat dacht je van deze, die ik gisteren hoorde van een collega: je zorgt ervoor dat de eerste keer flink de pleuris uitbreekt, zodat je daarna rustig je gang kunt gaan. Tenslotte zal uiteindelijk ook het NOS-journaal zijn aandacht verliezen als er elke dag een steen lost ligt op de Dam.

Met een hartelijke groet, fred